Tọa lạc nơi vùng đất đầu sóng ngọn gió cùng những dấu ấn trong lịch sử chống giặc ngoại xâm với các chiến thắng trên sông Bạch Đằng, trải qua bao thăng trầm của lịch sử, ngày nay, đình Lạc Viên (phường Lạc Viên, quận Ngô Quyền) là nơi thờ phụng Đức Vương Ngô Quyền và là nơi sinh hoạt văn hóa tín ngưỡng văn hóa của người dân địa phương.
Sử sách ghi lại rằng, đình Lạc Viên được xây dựng từ 500 năm trước trên một gò đất quân doanh, vốn là một trong những yếu địa Đức Ngô Vương Quyền dùng vào việc diệt quân Nam Hán trên sông Bạch Đằng.
Đình được xây dựng theo kiểu tường hồi bít đốc, tay ngai. Phần ngoài của tay ngai là hai cột đồng trụ đế trụ tạo dáng quả bóng, thân trụ đắp chỉ tạo khung câu đối. Đầu trụ tạo dáng đèn lồng, đỉnh trụ đắp hình long cuộn tạo hình như một nụ hoa vươn lên để nở trên trời xanh. Trên bờ nóc đình trang trí tổ hợp tượng tròn theo thức lưỡng long chầu nguyệt. Các đầu đao cong vút, trên có trang trí con kềm, con sô. Các linh vật trang trí trên mái đình đều được gắn những mảnh gốm cổ lên, trông chúng rất linh thiêng và huyền ảo.
Bên cạnh đó, đình Lạc Viên còn được kết cấu theo kiểu chữ Đinh gồm 5 gian tiền đường và 3 gian hậu cung, trong đó có một gian cung cấm.
Toà tiền tế được cấu tạo khung gỗ gồm 6 bộ vì, kiểu vì bốn hàng chân cột. Tòa hậu cung được kết cấu bằng hai bộ vì kiểu bố hàng chân cột với bộ vì gian cung ngoài được các nghệ nhân điêu khắc vô cùng ấn tượng. Các vì kèo được kết cấu theo kiểu chồng rường, với nghệ thuật chạm khắc chủ yếu là chạm nổi hình rồng phượng, hoa lá cách điệu, mây trời. Giữa các bộ vì của toàn tiền tế và tòa hậu cung là hệ thống xà thượng, xà hạ, được bào nhẵn tạo dáng vỏ măng. Hệ thống hoành đỡ mái là các cây gỗ tròn được giải theo lối thượng tam, hạ tứ.
Đặc biệt, toàn bộ hệ thống chân cột được kê trên các chân tảng đá xanh chắc khỏe. Bốn chân tảng của cột tứ trụ được tạo tác hình trụ quả bồng cao hơn các chân tảng khác. Các chân tảng còn lại tạo dáng chân hai cấp, cấp dưới hình vuông tượng trưng cho đất, cấp trên hình tròn tượng trưng cho trời.
Trải qua bao thăng trầm của lịch sử, với lối kiến trúc nghệ thuật độc đáo, đình Lạc Viên đã trở thành điểm đến dâng hương, chiêm bái của người dân địa phương và du khách thập phương. Và để đình Lạc Viên luôn là một địa chỉ đỏ giúp người dân tìm về với những giá trị văn hóa truyền thống quý báu của dân tộc, phần sân ngoài của ngôi đình được tôn tạo lại, giúp ngôi đình khang trang và sạch sẽ hơn. Điểm mới trong kiến trúc khi du khách thập phương đến với đình Lạc Viên chính là bức phù điêu khắc họa lại trận chiến oai hùng của dân tộc ta trên sông Bạch Đằng do Đức Vương Ngô Quyền chỉ huy năm 938. Bức phù điêu được chạm khắc nhân dịp kỉ niệm ngày giỗ lần thứ 1074 của Đức Vương Ngô Quyền.
Không chỉ vậy, mặc dù nằm giữa lòng thành phố, nhưng điểm nhấn tại đình Lạc Viên chính là cổng đình được thiết kế dựa trên kiến trúc của các ngôi đình cổ, cùng một ao cá nhỏ, bức cuốn thư, hai gian nhà giải vũ và bia thần tích – thần sắc ghi lại thời gian sắc phong của 6 vị thành hoàng làng được thờ phụng tại đình Lạc Viên. Tất cả đều được thiết kế tượng trưng cho làng quê Việt Nam xưa với “cây đa, giếng nước, sân đình”.
Năm 2009, đình Lạc Viên được Bộ văn hóa thể thao và du lịch xếp hạng di tích kiến trúc nghệ thuật cấp Quốc gia, trở thành một trong số những ngôi đình có quy mô kích thước to lớn, hàm chứa những giá trị to lớn về kiến trúc nghệ thuật với nhiều mảng chạm khắc đẹp, lại làm bằng các chất liệu truyền thống của vùng đất Cảng Hải Phòng.
Theo ông Lê Mạnh Toàn - Phó Chủ tịch UBND phường Lạc Viên, trưởng ban quản lý di tích Quốc gia đình Lạc Viên cho biết: “Đình Lạc Viên được khang trang để thờ phụng Đại Vương Ngô Quyền cùng các vị thành hoàng làng đều nhờ công lao đóng góp về sức người, sức của của toàn thể nhân dân địa phương, quý khách thập phương và các nhà hảo tâm. Chúng tôi cũng mong muốn và hy vọng rằng, trong thời gian tới đình Lạc Viên tiếp tục đón nhận sự quan tâm, ủng hộ của toàn thể nhân dân để tiếp tục tu tạo ngôi đình ngày càng “tôn nghiêm, khang trang, đẹp đẽ và tồn tại vĩnh cửu”.
Hải Ngân
